Op deze site geplaatst dd. 30 november 2020
Geachte redactie,
Peter Giesen stelt in zijn artikel van afgelopen zaterdag dat gebrek aan vertrouwen in politici niet gerechtvaardigd is. Daar geeft hij een aantal argumenten voor, die zeker hout snijden voor die gevallen waarin men alleen ontevreden is over de uitkomsten van het politieke proces: de regels en wetten, de geldstromen. Over die uitkomsten moeten we in ons land inderdaad geen onrealistische verwachtingen hebben.
De ontevredenheid en het wantrouwen zijn bij velen echter niet zozeer een gevolg van de uitkomsten, maar vooral van het politieke proces zelf. Een uitkomst waar ik persoonlijk niet blij mee ben kan ik accepteren als die het resultaat is van een kwalitatief hoogwaardig proces. Maar dat proces zie ik niet, integendeel. Dat maakt vervelende uitkomsten onverteerbaar en ontneemt prettige uitkomsten hun glans.
De kwalitatief laagwaardige kanten van het politieke proces zijn helaas dagelijks door iedereen waar te nemen. Een veel te grote invloed van lobbygroepen (dus van het geld), overspannen reageren op de waan van de dag ten koste van echte kwesties, in een la verdwijnende kritische rapporten, verstikkende fractiediscipline, angst voor gezichtsverlies als sturende kracht, beschamende kinderachtigheid. Politiek is bovendien synoniem geworden met belangenbehartiging. Het idee dat politiek daar bovenuit zou moeten stijgen is compleet op de achtergrond geraakt, en zelfs een overduidelijk onrechtvaardige situatie als de aftrekbaarheid van de hypotheekrente blijft zodoende gewoon voortbestaan. Giesen haalt Ruud Koole aan: ‘Politiek is altijd rommelig…er zijn geen eenvoudige oplossingen voor complexe vraagstukken.’ Maar het is vaak juist andersom: de politiek maakt van zelfs de eenvoudigste kwestie nog een zompig moeras. Er is maar af en toe een fundament van zindelijk denken te zien.
Kijken we naar het vertrouwen in politiek als proces, dan is het helemaal niet vreemd dat dat vertrouwen afneemt. Om te beginnen zijn mensen steeds beter geïnformeerd, grotendeels dankzij internet. Er zijn Amerikaanse sites waar je de inconsistenties in het stemgedrag van senatoren en hun banden met het bedrijfsleven zó kan aflezen. Verder hebben we in Nederland een reeks ontluisterende parlementaire enquêtes gezien, en er zullen er nog meer volgen. Natuurlijk, het is een kracht van de democratie dat die correcties mogelijk zijn. Maar het vertrouwen in de dagelijkse gang van politieke zaken wordt er natuurlijk niet groter op. Daarnaast kan het publiek tegenwoordig, ook grotendeels door internet, effectiever invloed uitoefenen dan via politiek. Een consumentenboycot is via internet in een paar uur georganiseerd en gecoördineerd. De politiek legt het in die concurrentiestrijd gewoon af: ‘Politiek, daar steek je toch geen energie meer in?’ Misschien nog het belangrijkst is het besef dat we voor problemen staan waarvan de oplossing toch echt het uitschakelen van politieke reflexen vergt. Al Gore zegt zelf in ‘An Inconvenient Truth’: ‘We hebben alle oplossingen, alleen niet de politieke wil’. Dan maar niet via de politiek!
Ik zag graag dat er meer aandacht kwam voor de kwaliteit van het politieke proces. De uitkomsten zijn te belangrijk om aan het huidige gammele fabriekje toe te vertrouwen. Een partij die daar werk van wil maken heeft onmiddellijk mijn stem.
Geldstukken 